Skopje – stolica Macedonii – WYCIECZKA do Skopje na weekend albo na parę dni – część 2/2

Stolica Macedonii – Skopje nie należy do największych atrakcji turystycznych Europy. Ale warto ją zwiedzić by poczuć klimat Bałkanów, który w tym mieście jest akurat wyjątkowo dobrze odczuwalny. A to za sprawą ciekawej historii tych ziem i samego miasta.

Skąd roztacza się najlepsza panaroma Skopje?

Najlepszy panoramiczny widok na Skopje jest z góry Vodno(1066 m), na którą można wjechać kolejką linową (wagoniki), którą uruchomiono kilka lat temu.  Na szczycie góry Vodno postawiono 66-metrowy stalowy krzyż – stanowi on obecnie jeden z symboli miasta.

Poza tym ciekawie widoki są z minaretów np. meczetu Mustafy Paszy czy też z wieży zegarowej przy znajdującym się na wzgórzu za obrębem starego miasta meczetem sułtana Murata (mac. Sultan Muratova Džamija). Charakterystyczna ceglana wieża zegarowa widoczna jest z głównego wejścia przy Starym Mieście obok działającego bazaru. Trzeba przejść przez bazar, następnie kładką przez ulicę i dalej kierować się w stronę meczetu.

Ciekawa panorama Skopje roztacza się również z najwyższego budynku w mieście – gmachu telewizji.

Co warto zwiedzić w Skopje? Co jest warte zobaczenia w stolicy Macedonii?

Skopje – zabytki i Stare Miasto.

Mnie osobiście najbardziej przypadły do gustu turecka zabudowa Starego Miasta w Skopje (Čaršija) oraz jego orientalny klimat. Można się bez końca włóczyć wąskimi, krętymi uliczkami zaglądając do sklepów i warsztatów rzemieślniczych a w razie pragnienia lub głodu zawsze jest gdzie usiąść na kawę po turecku, czy kebabcze i „Skopsko” piwo. Więcej informacji na temat Starego Miasta w Skopje znajdziecie tu…  

Ale Skopje ma znacznie więcej do zaoferowania. Poniżej najważniejsze atrakcje w skrócie.

• Rzymski akwedukt z I wieku n.e., rozbudowany w VI wieku n.e. przez Justyniana Wielkiego

 Ten zabytek znajduje się około 2 km na północny-zachód od centrum miasta przy drodze Skopje-Kacanik. Do dziś zachowało się 55 kamiennych arkadowych łuków podtrzymujących instalację transportującą wodę mieszkańcom okolic dzisiejszego Skopje.

• Forteca Kale

Ta kamienna forteca znajduje się w najstarszej, historycznej części Skopje, nieopodal Starego Miasta. Niesposób jej niezaważyć spacerując nadrzecznym bulwarem – mieści się na wzgórzu i jest bardzo duża, otoczona wysokimi murami. Szacuje się, że forteca pochodzi z czasów rzymsko-bizantyjskich i powstała na początku VI wieku a następnie została umocniona w X i XI wieku. Tyle wiadomo z przeprowadzonych na jej terenie badań archeologicznych.

• Meczet Mustafy Paszy

Znajduje się pomiędzy twierdzą kale a Starym Miastem na wzgórzu. Został zbudowany w 1492 roku i obecnie jest największą świątynią muzułmańską w Macedonii. Można go zwiedzać bezpłatnie (trzeba oczywiście zdjąć buty) ale wypada dać jakiś mały datek strażnikowi świątyni. Można też za zgodą strażnika wdrapać się po ponad 120 schodach na szczyt jednego z minaretów i zobaczyć Skopje z góry. Z minaretu widać dobrze turecki Stary Bazar i ogólnie Stare Miasto które w Skopje jest pełne uroku.

• Łaźnie Daud Paszy

To największe łaźnie tureckie nas całym Półwyspie Bałkańskim! Ten turecko wyglądający budynek z licznymi kopułami została zbudowany w roku 1466 z rozkazu wezyra Daud Paszy jako harem. Dopiero później budynek przekształcono w łaźnię miejską. Obecnie w budynku tym mieści się Miejska Galeria Sztuki, którą można zwiedzać.

• Čaršija (Stary Bazar)

Pod ta nazwą kryje się nie jeden obiekt ale cała stara handlowa dzielnica turecka w Skopje. Jest to  największy i najlepiej zachowany tego typu zespół urbanistyczny w Europie! Można się bez końca włóczyć wąskimi, krętymi uliczkami zaglądając do sklepów i warsztatów rzemieślniczych a w razie pragnienia lub głodu zawsze jest gdzie usiąść na kawę po turecku, czy kebabcze i „Skopsko” piwo. Pośród wielu stoisk handlowych i kramików znaleźć można prawdziwe cuda rękodzieła a także spróbować lokalnych specjałów kulinarnych. Choć coraz więcej tu turystów to wciąż można zobaczyć, że miejscowi przychodzą tu na zakupy.  

Tutaj widać muzułmańskie oblicze Macedonii – kobiety w chustach oraz nawoływania z minaretów to standard. Można się poczuć jak w Turcji. Zabytkowych meczetów też nie brakuje.

• Meczet sułtana Murata

Meczet osmańskiego sułtana Murata (mac. Sultan Muratova Džamija) pochodzi z XV wieku. Znajduje się na wzgórzu za obrębem starego miasta.

Sam meczet ma bardzo ciekawe choć wymagające remontu wnętrze. Można go zwiedzać za zgodą strażnika i po zdjęciu butów rzecz jasna (kobiety muszą mieć nakrycie głowy). Charakterystyczna jest ceglana wieża zegarowa stojąca obok meczetu. Do meczetu sułtana Murata można dotrzeć wychodząc ze Starego Miasta poprzez główną bramę, minąć gwarny bazar by następnie przejść kładką dla pieszych przez bulwar im. Krste Misirkov i dalej już kierować się w stronę meczetu.

• Meczet Isy Beja

To największy na Bałkanach meczet wyróżniający się z powodu dwóch kopuł krytych ołowiem. Według napisu nad głównym wejściem, meczet został zbudowany w 1475 jako dziedzictwo trzeciego osmańskiego gubernatora Skopje – Isy Beja. Meczet Isy Beja to również jedyna seldżucka świątynia w Europie! Znajduje się poza Starym Miastem, w bliskiej odległości od osmańskiego meczetu sułtana Murata. Z tyłu meczetu wznosi się wysoki na 34 metry minaret a wokół meczetu zobaczyć można nagrobki imamów.

• Kamienny most

Ten średniowieczny, łukowy most na rzece Wardar łączy starą (turecką) i nowoczesną część miasta. Most składa się z 12 półkolistych łuków. Jego długość to 214 metrów a szerokość to 6 metrów. Kamienny most stanowi obecnie najważniejszą i najbardziej rozpoznawalną wizytówkę miasta. Nikt nie wie kiedy tak naprawdę powstał ale uważa się zbudowano go prawdopodobnie w XV wieku. Na przestrzeni wieków most był areną ważnych wydarzeń historycznych a także miejscem egzekucji. Można uznać go za autentyk bo choć w wyniku wojen czy trzęsień ziemi most ulegał  wielokrotnym uszkodzeniom to nigdy nie został  kompletnie zniszczony w przeciwieństwie do słynnego mostu na Neretwie w Mostarze (Bośnia i Hercegowina).

• Cerkiew św. Pantelejmona i zespół klasztorny

Ta zbudowana w stylu bizantyjskim w 1161 roku cerkiew znajduje się w Nerezi, na przedmieściach Skopia (8 km od centrum miasta).  Fundatorem cerkwi był Alexius Angelus Comnenus wnuk cesarza bizantyjskiego Aleksego I Komnena. Wewnątrz cerkwi św. Pantelejmona  zachowały się zabytkowe freski będące przykładem malarstwa bizantyjskiego. A średniowieczny, murowany ikonostas jaki znajduje się w cerkwi to prawdziwy unikat! Cerkiew była wielokrotnie przebudowywana a w XVI wieku została odbudowywana po trzęsieniu ziemi.

• Cerkiew św. Spasa z XVII-XIX wieku

Znajduje się w obrębie Starego Miasta i jest to praktycznie jedyna świątynia chrześcijańska wśród wielu znajdujących się tu meczetów. Została wzniesiona za panowania tureckiego dlatego też uzyskanie zgody na jej wybudowanie obłożone zostało warunkiem: cerkiew nie może być za wysoka tak by zawsze była w cieniu sąsiadującego meczetu Mustafy Paszy. Dlatego też połowa cerkwi została niejako wykopana w ziemi, w ten sposób tylko druga jej część wznosi się ponad ziemię.

• Cerkiew św. Nikity z XIV wieku

To kolejny zabytek prawosławnej sztuki sakralnej warty odwiedzenia.

• Synagoga Beit Jakow – służyła Gminie Żydowskiej w Skopje
• Plac Macedonia

Ten sporych rozmiarów plac w przeszłości nosił imię marszałka Tito (wodza komunistycznej Jugosławii). Plac znajduje się w nowej części miasta na wprost kamiennego mostu. Dziś jest areną wielu wydarzeń w mieście, koncertów czy święta wina jakie odbywa się corocznie po winobraniu. Na placu znajdują sieliczne pomniki oraz ciekawa fontanna (pięknie podświetlona w nocy) z kolumną, na której umieszczono pomnik „wojownika na koniu”. W zamyśle twórców miał to być pomnik Aleksandra Wielkiego (Macedońskiego) ale żeby nie drażnić Greków którzy uważają go za Greka oficjalnie nazwano go „wojownik na koniu”. Niejako na przeciwko, po drugies stronie mostu, już w starej części miasta postawiono na kolumnie pomnik innego wojownika – Filipa II. Z placu Macedonia widać też łuk triumfalny wybudowany z okazji 20-lecia niepodległości Macedonii, którą obchodzono hucznie 8 września 2011 roku.

• Cerkiew katedralna (prawosławna katedra) w Skopje

Cerkiew katedralna nosi imię św. Klemensa z Ochrydy (mac. Свети Климент Охридски) i została zbudowana całkiem niedawno. Konsekrowano ją w 1990 roku w 1150 rocznicę urodzin patrona. Ma ciekawą architektonicznie bryłę. Można ją zwiedzać również wewnątrz (ale nie podczas nabożeństw).

• Budynek starego dworca kolejowego – obecnie muzeum miejskie

Właściwie nie jest to zabytek (budynek jest z 1940 roku) ani też jakaś specjalna atrakcja turystyczna ale budynek ten przypomina o wielkiej tragedii jaka dotknęła Skopje w przeszłości. Zegar na budunku zatrzymał się na godzinie 5:17 – dokładnie o tej godzini 26 lipca 1963 Skopje zostało praktycznie zrównane z ziemią w wyniką katastrofalnego trzęsienia ziemi jakie nawiedziło to miasto.

Budynek starego dworca kolejowego pełni dziś funkcję miejskiego muzeum oraz pomnika przypominającego o ofiarach trzęsienia ziemi z 1963 roku (w wyniku trzęsienia ziemi zginęło 1070 osób a ponad 3 tysiące odniosło obrażenia).

• Centrum Matki Teresy

Matka Teresa (oryginalne imię i nazwisko: Agnese Gonxhe Bojaxhiu) to najsłynniejsza w świecie Albanka ale i jednocześnie najsławniejszej obywatelka Skopje – tu bowiem mieszkała w latach swej młodości. Matka Teresa za życia została laureatką Pokojowej Nagrody Nobla a po śmierci została uznana w 2003 roku za błogosławioną. Władze Skopje uczciły pamięć tej wybitnej obywatelki miasta budując Centrum Matki Teresy. W tym nowoczesnym i wielofunkcyjnym obiekcie można oglądać pamiątki po matce Teresie. W Skopje znajduje sie też pomnik Matki Teresy.  

Jak poruszać się po Skopje?

Po centrum Starego Miasta TYLKO pieszo – po pierwsze Stare Miasto ma ciasną i zwartą zabudowę po której nie można poruszać się samochodem bo jest to strefa dla pieszych, po drugie tylko pieszo będziemy w stanie kontemplować klimta tego miejsca.

Po Skopje jeżdżą piętrowe autobusy podobne do tych w Londynie, tyle że produkcji chińskiej. Można nimi dotrzeć do dalej położonych dzielnic miasta np. do kolejki linowej na wzgórze Vodno skąd można obejrzeć panoramę miasta.

Skopje nie posiada lini tramwajowych ani też metra.

Taksówki nie są drogie pod warunkiem, że dopilnujemy by kierowca włączył licznik.

Taksówka z lub na lotnisko to już jednak sporynwydatek 40-50 EURO. 

Co zwiedzić w okolicy Skopje?

Warta polecenia jest też wioska z epoki neolitu – Tumba Madzari (leżąca koło miejscowości Cento i Madzari na trasie Skopje – Veles – Kumanovo).

Ruiny starożytnego miasta Scupi.
Właściwie to nie ruiny ale pozostałości ruin dość kiepsko zachowane. Do dnia dzisiejszego zachowały się pozostałości wczesnochrześcijańskich świątyń oraz innych budowli. Odwiedziny polecane turystom z zamiłowaniem archeologicznym.

W niedalekiej odległości od macedońskiej stolicy znajduje się kilka starych klasztorów prawosławnych (monastyrów).
Np. godny polecenia jest znajdujący się około 20km od Skopje w dolinie rzeki Markova, w okolicy wsi Markova Sušica prawosławny klasztor – Monaster Marka (mac. Марков Манастир). Budowę Monastyru oraz cerkwi pod wezwaniem św. Dymitra z Salonik rozpoczął król Vukašin Mrnjavčevic w latach 1366-1371 a zakończył jego syn, królewicz Marko i to właśnie od jego imienia wzięła się nazwwa klasztoru.

Z atrakcji przyrody trzeba wyliczyć warty odwiedzenia malowniczy kanion Matka (polecam!), rzekę Treska, jeziora Kozjak i Matka, oraz jaskinie Vrelo (dostępne tylko łodzią!).

Jeśli mamy więcej czasu w Skopje to polecam wybrać się do Ochrydy i nad jezioro Ochrydzkie. Miasto Ochryda jest piękne same w sobie i pełne różnorodnych zabytków zwłaszcza cerkwi. Do najważniejszych należą: przepięknie położona nad samym jeziorem Ochrydzkim cerkiew św. Jovana Kaneo, cerkiew św. Zofii oraz monastyr (klasztor) św. Pantelejmona. Warto też popływać łódką po jeziorze Ochrydzkim – na jego drugim brzegu znajduje się już Albania.

Przy okazji uwaga – lokalne drogi w Macedonii (poza trasami szybkiego ruchu i autostradami) należą do tych z gatunku „gorszych niż w Polsce”. Mnie przypominają te na Ukrainie.

Porady jak dojechać do Skopje, jak sie poruszać po Skopje oraz ogólne na temat bezpieczeństwa przedstawiłem w części pierwszej (przejdź do części 1/2).       

Zapraszam również do obejrzenia galerii zdjęć ze Skopje (kliknij tu).